مدیرکل امور مراتع سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور با بیان اینکه طی سنوات گذشته عوامل بسیاری از جمله حضور ۲.۲ برابر دام مازاد در مراتع باعث اعمال فشار زیاد بر پوشش گیاهی و خاک در کشور شده، ابراز کرد: برای حل این موضوع برنامههایی نظیر اجرای کنترل پروانه و مدیریت چرا و ساماندهی کوچ در دست اجرا قرار دارد.
بهزاد با بیان اینکه وسعت کشور ۱۶۴.۸ میلیون هکتار است که از مقدار ۱۳۴.۴ میلیون هکتار آن اراضی طبیعی است، گفت: از میزان اراضی طبیعی نیز ۸۴.۸ میلیون هکتار وسعت اراضی مرتعی است.
وی با تأکید بر اینکه برای مراتع، ۱۷ نوع کارکرد اکولوژیکی را فارغ از کارکردهای اقتصادی و معیشتی (تولید علوفه و وابستگی معیشتی جمعیت بهرهبردار) میتوان بر شمرد، افزود: درحال حاضر بالغ بر ۹۳۷ هزار خانوار معیشتشان به مراتع وابسته است.
بهزاد با اشاره به اینکه بالغ بر ۳۶۲ هزار تن گوشت یعنی ۴۲ درصد گوشت مورد نیاز کشور از محل تأمین علوفه ارگانیک موجود در مراتع تأمین میشود، اظهار کرد: علاوه بر این سالانه حدود ۸۸ هزار تن عسل در مراتع تولید و به بازار عرضه میشود.
مدیرکل امور مراتع سازمان منابع طبیعی با اشاره به اینکه در خصوص گیاهان دارویی نیز مراتع کشور حرف بسیاری برای گفتن دارند، تشریح کرد: این اهمیت بدان جهت است که تنها ۲۵ درصد علوفه برداشت شده از مراتع ارزشی علوفهای، صرف شده و باقی مانده به لحاظ زیستمحیطی همچون جذب کربن، تلطیف هوا، جلوگیری از فرسایش خاک، جلوگیری از ایجاد رواناب، افزایش نفوذپذیری خاک و به تبع آن افزایش میزان آبهای زیرزمینی و غیره اشاره کرد.
بهزاد با بیان اینکه بنا به اهمیت جایگاه مرتع در سیستم محیط زیستی کشور، در راستای جلوگیری از تخریب و جلوگیری از ورود زودهنگام دام به عرصهها، برنامهریزی لازم انجام شده، اذعان کرد: ازجمله این برنامهها میتوان به تهیه دستورالعمل مدیریت چرا و کنترل پروانه چرا و ساماندهی کوچ عشایر اشاره کرد که برای اجرایی شدن این دستورالعمل، دو ستاد ملی کوچ در سطح ملی استانی تشکیل شده که بر فرایند کامل کوچ با هماهنگی سایر دستگاهها همچون دادستانهای استانی، اداره کل هواشناسی، اداره امور عشایری در استانها، پلیس راهور، اداره کل حفاظت از محیط زیست استانها (۱۸ میلیون هکتار از اراضی کشور بهعنوان مناطق چهارگانه در اختیار این اداره است) نظارت لازم را دارند.
وی با بیان اینکه طبق قوانین بالادستی، سازمان حفاظت از محیط زیست تکثیر، زادآوری و حفاظت از حیات وحش را بر عهده داشته و در مقابل سازمان منابع طبیعی نیز در حوزه حفاظت از تنوع پوشش گیاهی و در راستای آن بهبود و ارتقای پوشش گیاهی وظیفهمند است، اظهار کرد: در خصوص طرح ممیزی کردن اراضی مرتعی نیز باید بگویم از ۲۵ مردادماه سال ۱۳۴۶ که قانون حفاظت و بهرهبرداری از جنگلها و مراتع کشور تهیه، تدوین و ابلاغ شده، تاکنون ۸۲.۴ میلیون هکتار به تعداد ۹۳۷ هزار خانوار و ۴۲ هزار و ۶۲۱ سامان عرفی برای ۳۸۲ هزار فقره پروانه چرا در اختیار بهرهبرداران قرار داده شده است.
وی ادامه داد: بعد از اعطای این مجوزها به بهرهبرداران طبق بند ۲۰ فصل دوم شیوهنامه، ما باید تهیه طرح مرتعداری را انجام دهیم، بدان معنا که مجریان ما تا دو سال مکلف هستند این طرحها را تهیه کنند.
مدیرکل امور مراتع سازمان منابع طبیعی با بیان اینکه در این راستا تاکنون برای بالغ بر ۴۴ میلیون هکتار از اراضی مرتعی طرح تهیه شده، ابراز کرد: برای ۲۴ میلیون هکتار از اراضی نیز اعمال مدیریت لازم صورت پذیرفته است.
بهزاد با بیان اینکه نگرش سازمان در گذشته تولید علوفه و چرای دام بوده، افزود: بر این اساس برای اینکه بتوانیم از سایر ظرفیتها و استعدادهای عرصههای مرتعی نیز استفاده کنیم، ۱۱ طرح در راستای بهبود معیشت و تحول اقتصادی مرتعداران و بهبود پوشش گیاهی مراتع پیشبینی شده که ازجمله آن میتوان به بومگردی، زنبورداری، پرواربندی، پرورش ماکیان و وحوش، توسعه کشت گیاهان دارویی، زراعت چوب، کشت گیاهان چندمنظوره، کشت و برداشت علوفه و بهرهبرداری از بستر برای انرژیهای نو و غیره اشاره کرد.
وی با اشاره به اینکه در اجرای این طرحها هماهنگیهای لازم با دستگاههای مرتبط صورت گرفته، ابراز کرد: خبر خوب اینکه از ۲۰۲۱ تا ۲۰۳۰ دههای با عنوان دهه احیای اکوسیستم مرتعی در سطح بینالملل شناخته شده که در این بین سال ۲۰۲۶ بهعنوان سال بینالمللی مرتع و عشایر از سوی مجمع عمومی سازمان ملل متحد نامگذاری شده و بهمنظور نیل به اهداف این سال مقرر شده که یک روز را بهعنوان روز ملی مرتع نامگذاری کنیم.