در مقاله قبل در خصوص تراریوم و علت استفاده از آن صحبت کردیم در این مقاله در خصوص ساخت تراریوم برای شما مطالبی خواهیم گفت.
تراریوم محیط زندگی شما را بسیار زیبا و با طراوت می کند اگر چه انواع مختلفی در بازار وجود دارد ولی بعضی مواقع دوست داریم با سلیقه خودمان تراریوم بسازیم چگونه می توانیم فکر خودمان را اجرایی کنیم؟
برای ساخت تراریوم بایستی شناخت کافی از گیاه مورد نظر، شرایط نگهداری، شرایط آب دهی و انتخاب خاک مورد نظر داشته باشیم.
الف- انتخاب ظرف تراریوم :
برای تهیه تراریوم بسته به سلیقه شخصی خودتان و یا ظروفی که در منزل موجود است نظیر ظرف شیشه ای شکلات، ظرف شیشه ای بزرگ مربا خوری، تنگ ماهی و … و یا ظروفی که قبلا خریداری کرده اید می توانید از آنها استفاده کنید.
نکات مورد توجه :
1- هر چقدر ظرف بزرگ تری انتخاب کنید کاشت گیاه در آن راحت تر انجام می شود و البته درپوش آن طوری باشد که مانع خروج رطوبت گردد.
2- ظرف شفاف انتخاب کنید چون اگر ظرف رنگی یا کدر باشد نور را کاهش می دهد و بعدا در رشد گیاه دچار مشکل خواهید شد.
3- در بسته یا باز بودن ظرف به گیاهان انتخابی ما بستگی دارد اگر از ظروف بسته استفاده می کنید باید گیاهانی انتخاب شوند که می توانند رطوبت بالا را تحمل کنند .
4-ظروفی که درب بزرگ بدون پوشش دارند نیاز به آبیاری متناوب دارند.
5- تراریوم های باز کمتر دچار بیماری می گردند.
6- قبل از کاشت گیاه، ظرف را استرلیزه کنید. آنرا با آب گرم و صابون خوب شستشو دهید. اگر از ظرف های شیشه ای بازار استفاده می کنید اجازه دهید که درب ظرف چندین روز قبل از کاشت باز باشد.
ب- انتخاب گیاه
انتخاب گیاه در تراریوم یکی از نکات تخصصی است که گاهی شما را مجبور می کند که از کارشناسان این حوزه کمک بگیرید و با آنها مشورت کنید. در اینجا ذکر چند نکته را یادآور می شویم :
1- برای تهیه تراریوم،گیاهانی باید انتخاب شوند که علاوه بر دارا بودن شاخ و برگ زیبا، رشد کندی داشته باشند چون اندازه ظرف بایستی در نظر گرفته شود که همه برای تراریوم مفید باشد و هم در منزل زیبایی خود را داشته باشد.
2- گیاه انتخاب شده توانایی تحمل رطوبت زیاد هوا و خاک و نور کم را هم داشته باشند.
3- توانایی همزیستی با دیگر گیاهانی که در کنارش رشد می کند داشته باشد. چون بایستی از گیاهانی استفاده شود که نیازهای رشدی نزدیک به هم داشته باشند و اختلاف زیادی نداشته باشند.
4- معمولا درتراریوم ها از دو دسته گیاه استفاده می شود : گیاهان آپارتمانی و کاکتوس ها.
همانطور که مطلعید گیاه آپارتمانی به خاکی با قدرت جذب رطوبت بالا نیاز دارد و کاکتوس ها برخلاف گیاهان آپارتمانی به آب و رطوبت زیادی نیاز ندارند. که البته انواع مختلفی از گیاهان آپارتمانی و کاکتوس ها وجود دارند که در جای خود نیاز به توضیح مفصل تری دارد.
به‌طورکلی گیاهان برگساره‌ای و آنهایی که رشد کندی دارند برای تراریوم مناسب‌ترند. برای نمونه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: سرخس‌ها، گیاهان گوشت‌خوار، نخل‌های کوتوله ،گیاهان هوازی ، هر گیاهی که برای تراریوم‌تان انتخاب می‌کنید، درمورد خاک مخصوصش هم از فروشنده سوال کنید.
ج- انتخاب خاک مناسب
پس از انتخاب گیاه یکی از مهم ترین عوامل در ساخت تراریوم انتخاب خاک مناسب است. بستری که قصد داریم گیاهان تراریوم را در آن کشت کنیم شامل : لایه زهکش ، لایه میانی، لایه فوقانی می باشد.
1- لایه زهکش ، ابتدا بایستی لایه زهکشی را ایجاد کنیم معمولا این لایه برای گیاهان آپارتمانی وکاکتوس ها بطور مشترک پوکه معدنی و یا شن شسته می باشد. به این جهت در کف ظرف تراریوم از شن شسته یا پوکه معدنی استفاده می کنیم چون آب زیادی گیاه را در خود جای می دهد و باعث می شود تراریوم لجنی و باتلاقی نشود.
2- لایه میانی ،لایه نازکی از زغال روی لایه سنگریزه ها می ریزیم تا بوهای ناخوش آیندی که موقع آبیاری در تراریوم ایجاد شده است را جذب کند و تراریوم بوی نامطبوع ندهد.
3-لایه فوقانی، لایه فوقانی برای گیاهان آپارتمانی و کاکتوس ها متفاوت است برای عدم تفکیک خاک آنها بعضی افراد در یک تراریوم گیاهان آپارتمانی و در تراریوم دیگر کاکتوس ها را می کارند. برای لایه فوقانی در گیاهان آپارتمانی مخلوطی از کوکوپیت، پرلیت و ( پیت ماس به مقدار کم ) استفاده می شود اما برای کاکتوس ها از خاک مخصوص کاکتوس که مخلوطی از ماسه بادی و شن شسته هست استفاده می شود.
4-برای جلوگیری از فرو نشستن خاک بهتر است قبل از ریختن خاک، یک لایه مواد غیر طبیعی با مواردی مثل پارچه های پرده ای فایبر گلاس، جورابهای زنانه نایلونی و … روی لایه زهکش قرار دهیم چون دارای خلل و فرج کافی برای عبور آب هستند باعث می شوند که خاک زود فاسد نشود.
5- برای زیباتر شدن تراریوم خاک را بطور مسطح در ظرف نریزید بلکه آن را شیبدار و تپه مانند بریزید تا گیاهان در سطوح مختلف قرار گیرند.
6- برای از بین بردن عوامل بیماری زا در خاک، ابتدا خاک را مرطوب کرده و در سینی بزرگ پهن کنید. سپس آنرا تحت دمای ۹۰ درجه سانتیگراد به مدت ۲۰ دقیقه قرار دهید. هر ۵ دقیقه یکبار نیز خاک را به هم بزنید. به این ترتیب خاک استرلیزه خواهد شد
7- خاکی که به تراریوم اضافه می شود نسبتاً خشک باشد، در غیر اینصورت به دیواره ها می چسبد.
د- نحوه کاشت گیاهان
اگر تمام موارد فوق را بهدقت انجام دهید ولی در نحوه کاشت دقت کافی نداشته باشید تراریوم خوبی نخواهیم داشت .
1- ابتدا گیاه را بررسی کنید تا کاملا سالم باشد و هنگام جابجایی گیاه مواظب باشید ریشه آن تکان نخورد و صدمه نبیند و اگر گیاه پشه داشت یا آفت زده بود وارد تراریوم نکنید.
2- خاک را گود بزنید و گیاه را در آن قرار دهید به گونه ای که کاملا گیاه پوشانده شود و فضای کافی برای گیاه وجود داشته باشد باید طوری مستقر شود که پایه گیاه همسطح سطح بالای خاک باشد.
3- ظرف را با در پوش یا سینی شیشه ای بپوشانید. در این مرحله ارتباط با محیط قطع می شود و جنگل بارانی مینیاتوری ایجاد می شود
4- پس از کاشت، گیاهان را با اسپری آبیاری کرده، که در این صورت برگهای آنها نیز تمیز می شوند. آبیاری شدید باعث از بین رفتن گیاهان می شود. هیچگاه آب را به طور مستقیم روی تراریوم نریزید، زیرا محلی برای زهکشی که آب از آن خارج شود وجود ندارد.
5-آب به مقداری اضافه کنید که فقط خاک مرطوب شود. هیچگاه آب جمع شده در زیر لایه سنگریزه نداشته باشید. زیرا آب باعث خواهد شد که ریشه گیاه دچار پوسیدگی شود. وقتی که کناره های ظرف خشک هستند و هیچ رطوبتی در کناره ها آشکار نیست، مقدار کمی آب اضافه کنید . اگر در اثر آبیاری زیاد فضای داخل ظرف مه آلود شود ،در ظرف را بر می داریم تا آب اضافی تبخیر شود، سپس در ظرف را می گذاریم.
نکاتی برای مراقبت از تراریوم
1- در تراریوم‌ها معمولا از گیاهانی استفاده می‌شود که جان‌سخت‌ترند و به آبدهی زیادی نیاز ندارند.تراریوم‌های بسته را باید به‌طور میانگین ماهی یک بار آب داد. این هم البته به عوامل مختلفی ازجمله نوع گیاه تراریوم و شرایط محیطی آن بستگی دارد. تراریوم‌های باز هم میانگین هر سه تا شش هفته باید آب داده شوند. اما همین که رطوبت خاک را چک کنید، کم‌کم دست‌تان می‌آید که تراریوم‌تان هر چند وقت آب می‌خواهد.
2- درمورد نور هم باید بدانید که تراریوم‌ها به نور مستقیم یا غیرمستقیم خورشید نیاز دارند. برای تراریوم نور مصنوعی هم قابل‌استفاده است. اگر نور مصنوعی استفاده می‌کنید، لامپ‌های فلوئورسنت یا ال‌ای‌دی بر لامپ‌های رشته‌ای ترجیح داده می‌شوند. اگر تراریوم‌تان را مقابل نور مستقیم خورشید قرار می‌دهید، بهتر است درپوش محفظه را بردارید تا هوای داخلش زیادی داغ نشود.
3- اگر هم تراریوم بسته دارید، هرازگاهی درپوش محفظه را بردارید تا از هوای تازه پر شود (هر هفته یا حتی هر روز)
تهیه و تنظیم : مهدی باباربیع